შავი ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილის ჰიდროლოგიური რეჟიმის ცვალებადობის რიცხვითი გამოკვლევა (2010-2021)
Article Sidebar
Main Article Content
ანოტაცია
მეზომასშტაბური დინამიკური პროცესების შესწავლა და პროგნოზირება ზღვების და ოკეანეების სანაპირო/შელფურ ზონებში ფიზიკური ოკეანოგრაფიის ერთ-ერთი მთავარი საკითხია, რადგან ეს ზონები განიცდიან ყველაზე მნიშვნელოვან ანთროპოგენურ დატვირთვას. ცირკულაციურ პროცესებს, რომლებიც მჭიდრო კავშირშია ტემპერატურისა და მარილიანობის ველებთან, მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვს ზღვის გარემოში ანთროპოგენური და ბუნებრივი წარმოშობის სხვადასხვა მინარევების გავრცელებაში. წინამდებარე ნაშრომში, ივანე ჯავახიშვილის სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მ. ნოდიას სახ. გეოფიზიკის ინსტიტუტის შავი ზღვის დინამიკის მაღალი გარჩევისუნარიანი რეგიონული რიცხვითი მოდელის (RM-IG) გამოყენებით მოდელირებულია და გამოკვლეულია 2010-2021 წწ.-ში მიმდინარე რეგიონული ჰიდროფიზიკური პროცესების ზოგიერთი თავისებურები შავი ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში, რომელიც მოიცავს შავი ზღვის საქართველოს სექტორსა და მიმდებარე აკვატორიას. RM-IG ეფუძნება ოკეანის ჰიდროთერმოდინამიკის განტოლებათა სრულ სისტემას ჰიდროსტატიკურ მიახლოებაში, ჩაწერილს დეკარტის კოორდინატთა სისტემაში და რეალიზებულია 1 კმ სივრცითი გარჩევისუნარიანობით რეალური ატმოსფერული ზემოქმედების პირობებში.
Article Details
წყაროები
Sezgin M., Bat L., Katagan T., Ates A. S. Likely effects of global climate change on the Black Sea benthic ecosystem. J. Environ. Prot. Ecol., 11(1), 2010, pp. 238-246.
Krivoguz D., Semenova A., Mal’ko S. Spatial analysis of seasonal patterns in sea surfacetemperature and salinity distribution in the Black Sea (1992-2017). IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 937 032013, 2021, pp.1-6. DOI: 10.1088/1755-1315/937/3/032013.
Oguz T., Malalnote-Rizzoli P., Aubrey D. Wind and thermohaline circulation of the Black Sea by yearly mean climatological forcing. J. Geophys Rsearch 100, C4, 1995, pp. 6845-6863. https://doi.org/10.1029/95JC00022 .
Oguz T., Malalnote-Rizzoli P. Seasonal variability of wind and thermohaline –driven circulation in the Black Sea: Modeling studies. J Geophys. Research. 101(C7), 1996, pp. 16551-16569. DOI:10.1029/96JC01093
Staneva J. V., Dietrich D. E., Stanev E. V., Bouman M. J. Mesoscale circulation in the Black Sea: New results from DiaCast model simulation. J. Mar. Sys, 31, 2001, pp. 137-157.
Kara A. B., Wallcraft A. J., Hurlburt H. E. Sea surface temperature sensitivity to water turbidity from simulations of the turbid Black Sea using HYCOM. J. Physic. Oceanography 35(1), 2005,pp. 33-54. .https://doi.org/10.1175/JPO-2656.1 .
Kara A. B, Wallcraft A.J., Hurlburt H. E. A new solar radiation penetration scheme for use in ocean mixed layer studies: An application to the Black Sea a fine resolution Hybrid Coordinate Ocean Model (HYCOM). J. Phys. Oceanography 35(1), 2005, pp.13-22. https://doi.org/10.1175/JPO2677.1
Stanev E. V. Understanding Black Sea dynamics: overview of recent numerical modeling. Oceanography, 18 (2), 2005, pp. 56-75. https://doi.org/10.5670/oceanog.2005.42
Zalesny V. B., Gusev A. V., Moshonkin S. N. Numerical model of the hydrodynamics of the Black Sea and the sea of Azov with variational initialization of temperature and salinity. Izvestia, Atmospheric and Oceanic Physics, 49 (6), 2013, pp. 642-658.
Zalesny V. B., Gusev A. V., Agoshkova V. I. Modeling Black Sea circulation with high resolution in the coastal zone. Izvestia AN, Fizika Atmosfery i Okeana, 52 (3), 2016, pp. 316-333. DOI:10.7868/S0002351516030147 (in Russian).
Demyshev S. G., Dymova O. A. Analyzing interannual variations in the energy characteristics of circulation in the Black Sea. Izvestia, Atmospheric and Oceanic Physics, 52 (4), 2016, pp. 386-393.
Dymova O. (2017) High-resolving simulation of the Black Sea circulation. In: Ozhan E(ed) Proceedings of the 13th International MEDCOAST Congress on Coastal and Marine Sciences, Engineering, Management and Conservation, 31 Oct-04 Nov 2017, Melliecha, Malta. vol.2,2017, pp. 1203-1213. https://www.medcoast.net/modul/index/menu/Proceedings/36
Kordzadze A. A., Demetrashvili D. I., Surmava A. A. Dynamical processes developed in the easternmost part of the Black Sea in warm period for 2010-2013. J. Georgian Geophys. Soc., 16b, 2013, pp. 3-12.
Kordzadze A. A., Demetrashvili D. I. Short-range forecast of hydrophysical fields in the eastern part of the Black Sea. Izvestya RAN, Fizika Atmosfery i Okeana, 49 (6), 2013, pp. 733-745 (in Russian).
Demetrashvili D., Kukhalashvili V., Surmava A., Kvaratskhelia D. Modeling of variability of the regional dynamic processes developed during 2017-2019 in the easternmost part of the Black Sea. Proceedings of the International Conference GEOLINKS 2020. Book 2, Vol. 2. 2020, pp. 111-120.
Demetrashvili D. I., Kvaratskhelia D. U., Gvelesiani A. On the vortical motions in the Black Sea by the 3D hydrothermodynamical numerical model. Advances in Geosciences, 2008, 14, pp. 295-299. www.adv- geosci.net/14/295/2008/.
Kordzadze D. I., Demetrashvili D. I., Surmava A. A. Numerical modeling of hydrophysical fields of the Black Sea under the conditions of alternation of atmospheric circulation processes. Izvestya AN, Fizika Atmosfery i Okeana 44 (2), 2008, pp. 227-238 (in Russian).
Kordzadze A., Demetrashvili D. Development of the Black Sea regional forecasting system for its easternmost part with inclusion of oil spill transport forecast. Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences 8(3), 2014, pp. 40-47.
Kordzadze A. A., Demetrashvili D. I. Operational forecast of hydrophysical fields in the Georgian Black Sea coastal zone within the ECOOP. Ocean Science 7, 2011, pp.793-803, www.ocean-sci.net/7/793/2011/ .
Marchuk G. I. Numerical solution of problems of atmospheric and oceanic dynamics. Gidrometeoizdat, Leningrad, 1974, 303 p. (in Russian).
Kordzadze A. A. Mathematical modeling of the sea current dynamics (the theory, the algorithms, the numerical experiments), Moscow, 1989, 218 p (in Russian).
Zatsepin A. G., Baranov V. I., Kondrashov A. A., Korzh A. O., Kremenetskiy V. V., Ostrovskii A. G., Soloviev D. M. Submesoscale eddies at the Caucasus Black Sea shelf and the mechanisms of their generation. Oceanology, 51(4), 2011, pp. 554-567.
Ivanov V. A., Belokopytov V. N. Oceanography of the Black Sea. Sevastopol, 2011, 209 p (in Russian).
Efimov V. V., Anisimov A. E. Climatic parameters of wind-field variability in the Black Sea region: numerical reanalysis of regional atmospheric circulation. Izvestya AN, Fizika Atmosfery i Okeana, 47 (3), 2011, pp. 380-392 (in Russian).
Kordzadze A. A., Demetrashvili D. I. Operational forecasting for the eastern Black Sea. Proceed.of the 13thInternational MEDCOAST Congress on Coastal and Marine Sciences, Engineering, Management and Conservation MEDCOAST 2017, 30 October – 4 November, 2017, Melieha, Malta, t.2, pp.1215-1224.
Demetrashvili D., Kukhalashvili V. High-resolving modeling and forecast of regional dynamic and transport processes in the easternmost Black Sea basin. Proceed. of the International Conference on Geosciences (GEOLINKS 2019), 26-29 March 2019, Athens, Greece, Book 3, vol.1, pp.99-107.
Demetrashvili D. Modeling of hydrophysical fields in the Black Sea. J. Georgian Geophys Soc., 8b, 2003. pp. 19-27.