მყინვარებზე არსებული დაგუბებული ტბებისა და ხეობების გარღვევის რისკების გეოგრაფია
Article Sidebar
Main Article Content
ანოტაცია
კლიმატური დათბობის ფონზე ხშირია სხვადასხვა სტიქიური მოვლენები. ერთერთი მათგანი არის ნაზღვლევი წყალმოვარდნები, რომელთაც ადგილი აქვთ მრავალი ფაქტორის მიერ დაგუბებული ტბების გარღვევის შემთხვევაში. ასეთი მოვლენები ხშირია მყინვარების წინ წამოსვლისა და უკან დახევის დროს. წარმოშობილი დაგუბებული ტბები ერთმანეთისაგან განსხვავდებიან თავიანთი სიძლიერით, ხანგრძლივობით, ხასიათით და სხვა თვისებებით. წყალმოვარდნების შედეგი კი უმეტესად უარყოფითად აისახება მყინვარის ხეობაში მიმდებარე ტერიტორიაზე. საქართველოში ორივე პროცესის მაგალითები არსებეოს და შედეგებიც მუდამ უარყოფითია, ამიტომ მათი შესწავალ და ერთგავრი სისტემაზიაცია აუცილებელია, რადგან მოსალოდნელი სტუიქიური მოვლენა სწორად ვამრთოთ, რათა თავდიან ავიცილოთ ნაზღვლევი წყალმოვარდნების კატასტროფული შედეგები.
Article Details
წყაროები
Kartvelishvili L., Tatishvili M., Amiranashvili A., Megrelidze L., Kutaladze N. Weather, Climate and their Change Regularities for the Conditions of Georgia. Monograph, Publishing House “UNIVERSAL”, ISBN: 978-9941-33-465-8, Tbilisi 2023, 406 p. https://doi.org/10.52340/mng.9789941334658
Amiranashvili A. Variability of the Average Annual Air Temperature in Tbilisi Against the Background of Global Warming in 1880-2021. II International Scientific Conference “Landscape Dimensions of Sustainable Development Science – Carto/GIS – Planning – Governance”, Dedicated to the 75th Anniversary of Professor Nikoloz (Niko) Beruchashvili, Proceedings, 12-16 September 2022, Tbilisi, Georgia, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University Press, 2022, ISBN 978-9941-36-030-5, pp. 265-269. http://www.dspace.gela.org.ge/handle/123456789/10118
Amiranashvili A., Kartvelishvili L., Kutaladze N., Megrelidze L., Tatishvili M. Variability of the Mean Max Annual Air Temperature in 39 Locations of Georgia in 1956-2015. Int. Sc. Conf. "Geophysical Processes in the Earth and its Envelopes". Proceedings, ISBN 978-9941-36-147-0, Publish House of Iv. Javakhishvili Tbilisi State University, November 16-17, 2023, pp. 122-126. http://109.205.44.60/handle/123456789/10417
Amiranashvili A., Kartvelishvili L., Kutaladze N., Megrelidze L., Tatishvili M. Comparison of the Mean Max Annual, Seasonal and Monthly Air Temperature Variability in Tbilisi and Shovi in 1956-2022. Int. Sc. Conf. "Geophysical Processes in the Earth and its Envelopes". Proceedings, ISBN 978-9941-36-147-0, Publish House of Iv. Javakhishvili Tbilisi State University, November 16-17, 2023, pp. 127-132. http://www.openlibrary.ge/bitstream/123456789/10418/1/32_IG_90.pdf
Taylor C., Robinson T.R., Dunning S., Carr J.R., Westoby M.. Glacial Lake Outburst Floods Threaten Millions Globally. https://doi.org/10.1038/s41467-023-36033-x. February 2023
Glacial Flooding Threatens Millions Globally.
Духовской А.И. Исследование Казбекских ледников: Суатиси, Мна, Орцвери, Абано, Чачского и ледника Кибища Кистинского ущелья в 1909-1913 годах. Известия КОНРГО, том 8, №1, Тадте, 1917 г. с. 1-48.
Каталог Ледников СССР. т.8., части 10, 11, 12. т.9. вып 2-7. Гидрометеоиздат. Л., 1975, 86-95 с.
Цомая В.Ш. Гляциогеоморфология, гляциология, метеорология, актинометрия, гидрология.-«Материалыт гляциологических исследований»; Казбек, Богосский хребет, Базар-дюзи, 1951-1963 гг., Тбилиси, изд. Зака-НИГМИ. 1964, 545 с.
გორგიჯანიძე ს., ცინცაძე ნ. მყინვარების უკან დახევის შედეგად წარმოშობილი დაგუბებული ტბების გეოგრაფია. ჰიდრომეტეოროლოგიის ინსტიტუტის შრომათა კრებული. ტ. 111, 2003.
Ефремов Ю.В. Горные озера западного Кавказа. Гидрометеоиздат. Л, 1984, 112 с.
Духовской А.И. исследовании Казбекских ледников: Суатиси, Мна, Орцвери, Абано, Чачского и ледника Кибища Кистинского ущелья в 1909-1913 годах. Известия КОНРГО, том 8, №1, Тадте, 1917 г. с. 1-48.