მყინვარ თბილისაზე ჩამოქცევის გამო შოვის ხეობაში (საქართველო) ჰიდროდინამიკური ტალღების წარმოქმნის საკითხთან დაკავშირებით
Article Sidebar
Main Article Content
ანოტაცია
2023 წლის 3 აგვისტოს შოვის ხეობაში მყინვარული ღვარცოფის გაჩენა თბილისის მყინვარზე მომხდარმა დამანგრეველმა პროცესმა გამოიწვია. ღვარცოფის გავრცელების არსებული სურათიდან გამომდინარე, შესაძლებელია ანალიზი ჩატარდეს მის საფუძველის, წყალით გაჯერებული ნიადაგის მასის, რეოლოგიურ თვისებებთან დაკავშირებით. ასევე შესაძლებელია დაახლოებით შეფასდეს სხვადასხვა ტიპის ჰიდროდინამიკური ტალღების პარამეტრები, რომელთა წარმოქმნა, სავარაუდოდ, შესაძლებელი იყო ღვარცოფული ნაკადის გავრცელების დროს. როგორც ჩანს, ასეთი პრობლემა დამაკმაყოფილებლად შეიძლება გადაწყდეს მხოლოდ ღვარცოფული ნაკადის უგანზომილებიანი კრიტერიუმების მნიშვნელობების სწორი შეფასების შემთხვევაში, რაც მოსახერხებელი რაოდენობრივი მახასიათებლებია, რომლებიც ამარტივებს მსგავსების პრინციპის გამოყენების ხარისხობრივი შედეგების ანალიზს. ჰიდროდინამიკური მსგავსება. მაგალითად, ღვარცოფული ნაკადის კალაპოტის მართკუთხა არხით აპროქსიმაციის შემთხვევაში, შეიძლება გამოყენებული იქნას ცნობილი ანალიტიკური ამოხსნების შედეგები, რომლებიც მიღებულია გამარტივებული დაშვებებით, რომლებიც მოქმედებს რეინოლდსის და ფრუდის მსგავსების რიცხვების ცვალებადობის გარკვეული ინტერვალებისთვის. კერძოდ, მეჩხერი წყლის მიახლოებისას, საკმარისად დიდი რეინოლდსის რიცხვების შემთხვევაში, როდესაც სითხის ნაკადი ძალზე ტურბულენტურია, ფრუდის პარამეტრი საშუალებას იძლევა საკმაოდ სწორად მოახდინოს დინების რეჟიმის ცვლილებების სიმულაცია, რაც ხდება ჰიდროდინამიკიური ტალღების წარმოქმნის შედეგად. უარყოფითი ეფექტები, რომლებიც ხშირად თან ახლავს ტალღური შეშფოთებების გავრცელების პროცესს, დიდწილად დამოკიდებულია ამ ტალღების ტიპებზე. ამიტომ შოვის ხეობაში ღვარცოფის შემთხვევაში საკმაოდ რეალისტურად ჩანს, მაგალითად, ე.წ. მგორავი ჰიდროდინამიკური ტალღები, რომლებიც შეიძლება იყოს იმ სავარაუდო მიზეზთა შორის, რომლებმაც განსაზღვრეს ტრაგიკული მოვლენის კატასტროფული მასშტაბები.
Article Details
წყაროები
Lyubimov D.V., Perminov A.V. Stability of Stationary Motion of a Layer of Non-Newtonian Fluid. Izv. RAS. Mechanics of liquid and gas, No. 6, 2012, pp. 15-23, (in Russian).
Petrovsky S.V. Exact solutions of the Burgers equation with a source. Journal of Technical Physics, v. 69, issue 8, 1999, pp. 10-13, (in Russian).
Egizarova T.G., Afanasyeva M.V. Regularized Shallow Water Equations. VMU. Series 3, Physics. Astronomy, No. 1, 2010, pp. 10-13, (in Russian)
Lyapidevsky V.Yu., Teshukov V.M. Mathematical Models of the Propagation of Long Waves in an Inhomogeneous Liquid. Novosibirsk, Publishing House SB RAS, 2000, 420 p., (in Russian)
Dressler R. F. Mathematical Solution of the Problem of Roll Waves in Inclined Open Channels. Comm. Pure Appl. Math., v. 2, 1949, p. 14.
Petrakov D.A., Drobyshev D.N., Aleinikov A.A., Aristov K.A., Tutubalina O.V., Chernomorets S.S. Changes in the Zone of the Genaldon Glacial Catastrophe in the Period 2002-2010. Cryosphere of the Earth, v. 17, No. 1, 2013, pp. 35-46, (in Russian)